Tryb rozkazujący w języku norweskim
Nadeszła pora na rozprawienie się z norweską gramatyką. Zagadnienie, jakie dzisiaj poruszymy, to tworzenie trybu rozkazującego, co wcale nie jest takie trudne, jak mogłoby się wydawać. Jak zatem powiedzieć/poprosić kogoś o zrobienie/nie robienie czegoś? Odpowiedź na to pytanie znajdziecie poniżej.
Jak utworzyć tryb rozkazujący?
1. Odcinając końcówkę „-e” od bezokolicznika.
å sette – Sett!
Sett deg ned! Usiądź!
å vaske – Vask!
Vask hendene! Umyj ręce!
Uwaga! W trybie rozkazujcym nie używamy „du”/”dere”.
2. Część czasowników będzie trudna do wymówienia, jeśli odetniemy od nich „-e”. W takim przypadku dopuszczalne jest użycie dwóch wariantów danego czasownika w trybie rozkazującym.
å åpne – otwierać
Åpn/Åpne døren! – Otwórz drzwi!
3. Jeżeli bezokolicznik kończy się na podwójne „-mm”, to dodatkowo redukujemy jedno z nich.
å komme – Kom!
Kom i kveld! Przyjdź wieczorem!
4. A co w przypadku, jeśli bezokolicznik nie kończy się na „-e”? Wówczas nie dokonujemy żadnych zmian, a tryb rozkazujący będzie taki sam, jak bezokolicznik.
å ta – Ta! Weź!
Ta av deg jakka! Zdejmij kurtkę!
å se – Se! Patrz/Spójrz!
Se meg i øynene! Spójrz mi w oczy!
5. A co z „ikke”? W trybie rozkazującym występuje przed czasownikiem.
Ikke gjør det! Nie rób tego!
Ikke le av meg! Nie śmiej się ze mnie!
Jak jednak wydać rozkaz w grzeczny sposób?
1. Za pomocą czasowników modalnych użytych w formie pytania.
Kan du hjelpe meg? Możesz mi pomóc?
Vil du hjelpe meg? Pomożesz mi?
Kunne du hjelpe meg? Mógłbyś/mogłabyś mi pomóc?
Uwaga! W przypadku czasowników modalnych nie wstawiamy „å” przed bezokolicznikiem.
2. Za pomocą konstrukcji „er du snill”, którą umieszczamy po rozkazie.
Hjelp meg, er du snill! Pomóż mi, proszę!
Uwaga! Pamiętaj po przecinku przed „er du snill”.
3. Za pomocą konstrukcji „vær så snill”.
Vær så snill og hjelp meg! Proszę, pomóż mi!
Vær så snill å hjelpe meg! Proszę, pomóż mi!
Uwaga! Zwróć uwagę na to, jak wyglądają te konstrukcje pod względem gramatycznym.
Vær så snill og hjelp meg! Proszę, pomóż mi! (Vær så snill + og + czasownik w trybie rozkazującym)
Vær så snill å hjelpe meg! Proszę, pomóż mi! (Vær så snill + bezokolicznik)
Mam nadzieję, że teraz tryb rozkazujący w języku norweskim to dla Ciebie pestka!
Sylwia Nowak
